Հայկական դրոշ

Հայաստանն ունի հարուստ պատմություն, գեղեցիկ բնություն և ազգային բնավորության գծերով օժտված յուրօրինակ ժողովուրդ, որոնցով այն հպարտանալու իրավունք ունի: Հայկական դրոշը, որի լուսանկարը կարելի է գտնել բոլոր բաց աղբյուրներում, ժառանգվում է պետության պատմոությունը «կառուցած» միջնադարյան թագավորություններից: Այս պետական խորհրդանիշը իր իրավունքներում հաստատվել է ոչ այնքան վաղուց, 1990 թ-ին: Այն կրում է Եռագույն անվանումը:

Ի՞նչ են նշանակում եռագույնի գույները:

Հայկական դրոշը եռագույն շոր է ՝ ուղղանկյուն ձևով, երկարությունը 2:1-ի հարաբերակցությամբ: Հայկական դրոշի գույներն անիմաստ չեն, և կան մի քանի մեկնաբանություններ, բայց պետք է առաջնորդվել Հայաստանի Հանրապետության Սահմանադրությամբ սահմանված մեկնաբանությամբ: Համաձայն կանոնների շարքի՝
1. Կարմիրը ազգի հավատքի և անկախության համար արյուն թափած հայրենասերների արյան գույնն է: Կարմիրը հայկական լեռնաշխարհի գույնն է:
2. Կապույտը խաղաղ երկինքն է:
3. Նարնջագույնը հայերի հոգևոր հարստության, նրանց քրտնաջան աշխատանքի և տաղանդի խորհրդանիշ է:

Ի՞նչ են նշանակում հայկական դրոշի գույները այլընտրանքային տարբերակում

• կարմիր - ցեղասպանության զոհերի արյուն,
• կապույտ - երկրի բնությունը,
• նարնջագույն - ազգի քաջությունը (մեկ այլ վարկածի համաձայն ՝ հողի պտղաբերությունը):

Պատմությունը

Հայկական դրոշի պատմությունն այնքան հին չէ, որքան երկրի պատմությունը: Առաջին դրոշը հայտնվել է մոտ 2000 տարի առաջ: Սկզբում դրանք ռազմական դրոշներ էին, որոնք պատրաստվում էին ոչ թե գործվածքից, այլ փայտից: Դրանց վրա փորագրված էին մարդկային որոշակի հատկություններ խորհրդանշող թռչուններ և կենդանիներ: Մ.թ. առաջին դարի վերջում դրոշները սկսեցին պատրաստվել գործվածքից, և դրանց վրա անպայման պատկերված էր այդ ժամանակաշրջանում իշխող թագավորական դինաստիայի զինանշանը: Դրանք քիչ չէին, և մինչ օրս գոյատևել է Մեծ Հայքի ազգային դրոշի նկարագրությունը, որը ժամանակին ղեկավարում էր Տիգրան Մեծը: Պատմաբանների և հնագետների աշխատանքի շնորհիվ, ժամանակակից մարդիկ գիտեն, թե ինչպիսին էր այդ օրերին հայկական դրոշը: Այն կարմիր կտոր է, որը պատկերում է երկու արծիվ և նրանց միջև ընկած արև:

Ինչպես հայտնվեց եռագույնը

Այս իրադարձությունը տեղի է ունեցել 11-րդ դարում ՝ Ռուբինյանների դինաստիայի իշխանության օրոք: Գույները կապված էին այս տոհմի երեք անդամների հետ, որոնցից մեկը թագավոր էր (կարմիր), մյուսը ՝ պատրիարք (կապույտ), իսկ երրորդը ՝ բանակի հրամանատարը (դեղին): 14-րդ դարում ավելի շատ շերտեր դարձան, որովհետև արդեն իսկ գեղեցիկ հայկական դրոշը ավելի գեղեցիկ դարձավ, քանի որ դրանում ավելացավ ևս մեկ գույն ՝ սպիտակ: Այն խորհրդանշում էր քրիստոնեական հավատքը: Ի դեպ, պարբերաբար ծագում է սպիտակ գույնի ավելացման միտքը, հիմնական գույները առանձնացնող գծի տեսքով: Այս նորարարությունն առաջարկող մարդկանց կարծիքով սպիտակ շերտերը Արարատի ձնառատ գագաթների խորհրդանիշն են:

Հետագա զարգացում

15-րդ դարում տեղիունեցավ պետության փլուզում, որի պատճառով հայկական դրոշն ու զինանշանը դադարեցին գոյություն ունենալ: Այն հողերը, որոնք պատկանում էին Հայաստանին պատկանող հողերը, դարձան Ռուսաստանի, Թուրքիայի և Պարսկաստանի տարածքների մի մասը: Բայց 17-րդ դարում առևտրականները սկսեցին օգտագործել առևտրական-ծովային դրոշը, որը ներկայացնում էր մի կտոր, երկու կարմիր, իսկ դրանց միջև մեկ դեղին գծերով: Կենտրոնական մասում պատկերված էր մի խաչով գառի պատկեր (քրիստոնեական հավատքի, զոհաբերության և հեզության խորհրդանիշ): Բայց 1885-ին, Ֆրանսիայում ապրող հայկական սփյուռքի ներկայացուցիչները որոշեցին վերակենդանացնել ազգային սիմվոլիզմը: Հիմնական ոգեշնչողը քահանա Ղևոնդ Ալիշանն էր, որն առաջարկեց եռագույնի իր սեփական տարբերակը: Կարմիր և կանաչ՝ Զատկի կիրակի օրերը, սպիտակները `ներդաշնակություն խորհրդանշող գույները:

Պետականության վերականգնումը

1918թ-ին Հայաստանը դարձավ անկախ պետություն: Որպես պետական խորհրդանիշ ընտրվեց Եռագույնը ՝ ռուբենիդների դարաշրջանից: Բայց այն նույնպես ենթարկվեց աննշան փոփոխությունների, քանի որ որոշվեց դեղին գույնը փոխարինել աչքին ավելի հաճելի նարնջագույնով: ՀՍՍՀ դրոշը հաստատվել է 1936 թվականին, բայց 1952-ին ԽՍՀՄ Կառավարությունը որոշեց որոշ փոփոխություններ կատարել: Դրոշի վրա սկսեցին պատկերել կապույտ գույնը, որը Սևանա լիճն էր խորհրդանշում: Նաև վերևի ձախ անկյունում մանգաղի և մուրճի վրա «փայլում էր» աստղը:

Արդիականություն

1990թ-ին Հայաստանը, դուրս եկավ որը ԽՍՀՄ-ի կազմից, հասավ ինքնիշխանության: Հարց ծագեց պետական խորհրդանիշների վերաբերյալ: Կառավարությունում կարճատև բանավեճերի ընթացքում որոշվեց պետական դրոշը դարձնել եռագույնը՝ 1918 թ եռագույնի նմուշով: 2006 թվականի հունիսի 15-ին ընդունվեց «Պետական խորհրդանիշների մասին» օրենքը: 2010 թվականից ի վեր, հայկական դրոշի օրը նշվում է հունիսի 15-ին:

Հետաքրքիր է

1. Նախագահի դրոշի վրա, կենտրոնական մասում, պատկերված է Հայաստանի զինանշանը:
2. Գոյություն ունեն դրոշների 2 տարբերակ ՝ հավասար կարգավիճակում `խամրած և պայծառ երանգներով:
3. Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ժամանակ եռագույնը օգտագործվում էր Սովետական Միության զորքերի կողմից ՝ բաղկացած հայ դավաճաններից:
4. Վենեսուելայի և Կոլումբիայի պետական դրոշները առավելագույն նմանություն ունեն հայկականին:
5. Ազգային դրոշի օրը առաջին անգամ նշվել է Երևանում:
6. «Ծիրանի գույն», հենց այսպես էլ կոչվում է նարնջագույն երանգը, որով պատրաստված է ներքևի շերտը: